Wat deden we in 2021 om de maatschappelijke doelen te bereiken?

We vergroten de leefbaarheid door vernieuwing in kernen en buitengebied

Inleiding

Vitale Kernen (VK) staat voor kwaliteit, vitaliteit en leefbaarheid van de vier grotere dorpscentra. We werken aan projecten met inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties. Vanuit door deze werkgroepen opgestelde centrumvisies pakken we diverse projecten op. Ook in andere kernen en in het buitengebied werken we aan verbeteringen van de woon- en leefomgeving vanuit de investeringsagenda leefbaarheid. 

Resultaten

We stellen een afwegingskader voor toekomstige plannen en initiatieven op

Wij maakten en afwegingskader dat u begin 2021 vaststelde. Daarmee hebben we een instrument dat ons helpt om afgewogen keuzes te maken. Op deze manier dragen de projecten duidelijk bij aan onze leefbaarheidsdoelen.

We ondersteunen de aanpak van de Oltmansstraat in Steenderen

We ondersteunden de werkgroep VK Steenderen bij het uitwerken van de plannen voor de reconstructie van de Oltmansstraat. Dit is de eerste fase van de overgang van doorgangsdorp naar verblijfsdorp. Door corona werd de uitvoering nog niet gestart. De werkgroep bereidde de aanbesteding voor en zorgde voor een kostenbesparing door een passende materiaalkeuze. We hielpen mee om tot een ontwerp voor de herinrichting van het Marktplein te komen, zodat daar een aantrekkelijk verblijfsgebied ontstaat.

We maken plannen voor de herinrichting van het centrum van Hengelo

In samenwerking met VK Hengelo maakten we een plan voor de herinrichting van het gebied tussen de Albert Heijn en de Regelinkstraat. Het plan geeft een kwaliteitsimpuls waar ook het nieuwe gezondheidscentrum baat bij heeft. Door extra overleg met betrokkenen uit de samenleving pasten we het plan op onderdelen aan. Hierdoor en door de langere levertijden van materialen verschoof de start van de uitvoering.
Eind van het jaar plaatsten we in overleg met eigenaren en ondernemers op vijf plekken aan de rand van het centrum entreezuilen met begroeiing. Deze zuilen markeren de entrees van het centrum en dragen bij aan een herkenbare inrichting.

We maken plannen voor een aantrekkelijke entree van het Kulturhus in Vorden

Samen met VK Vorden maakten we een uitvoeringsplan voor een nieuwe entree van het Kulturhus. Met dit plan krijgt het gebouw een nieuwe uitstraling en wordt het aantrekkelijker als ontmoetingscentrum voor het dorp. Vanwege technische onderzoeken startte de uitvoering nog niet.

We brengen mogelijkheden in beeld in het centrum van Zelhem

We ondersteunden VK Zelhem bij een haalbaarheidsonderzoek naar een Zelhemhuus. We huurden hiervoor een extern bureau in. De eerste fase daarvan is klaar. Er is veel draagvlak in de Zelhemse samenleving voor een voorziening. Meerdere partijen bieden daar een een breed aanbod aan activiteiten.
Voor het centrumgebied voerden we een verkeersonderzoek uit. We verkenden de mogelijkheden voor herinrichting van de openbare ruimte. De resultaten vormen de basis voor de plannen voor de Markt en omgeving.

We ontwerpen duurzame buurten in Zelhem

ProWonen verduurzaamde bestaande woningen in de Bloemenbuurt van Zelhem. We maakten een ontwerp voor een prettige en veilige woonomgeving, met daarin suggesties van inwoners. De uitvoering startte nog niet omdat het werkgebied groter werd. In de Prinsessenbuurt begeleidden we ProWonen bij de planvorming voor de sloop van oude woningen en nieuwbouw van toekomstbestendige duurzame woningen.

We maken fietssuggestiestroken in Drempt en Eldrik

We brachten fietssuggestiestroken aan op de Zomerweg in Drempt en de Eldrikseweg in Eldrik. Dit verbeterde het comfort en de veiligheid van fietsers. De uitvoering is bijna afgerond.  

We volgen een nieuw systeem voor wegenonderhoud

Inleiding

We hebben € 0,5 mln meer beschikbaar voor het wegenonderhoud. In het nieuwe onderhoudsprogramma voor wegen staat hoe we keuzes maken bij het onderhoud. Wat heeft voorrang en welk budget hoort daarbij. Schade aan een ontsluitingsweg gaat bijvoorbeeld vóór schade aan een weg naar een weiland. En we geven voorrang aan fietspaden en voetpaden boven een parkeerplaats of een weg in het buitengebied. Veiligheid staat centraal.

Resultaten

Klein onderhoud draagt bij aan de kwaliteit van onze leefomgeving

We werkten een groot deel van het ’klein’ onderhoud weg op zo'n 150 locaties in de gemeente. In Steenderen en Vorden repareerden we asfaltwegen waar ter overbrugging klinkers waren aangebracht. Door deze inhaalslag voorkomen we hogere kosten.

We zorgen dat de wegen veilig blijven

In het klein onderhoud legden we de nadruk op veilige wegen voor met name fietsers en voetgangers. We repareerden wegen, fietspaden en stoepen en haalden opdrukkende boomwortels weg.

We pakken kansenongelijkheid in het onderwijs aan 

Inleiding

We willen dat kinderen een plek hebben waar ze zich veilig voelen en de kansen krijgen die passen bij hun ontwikkeling. We werken daarvoor nauw samen met scholen, opvang en verenigingen. Samen met de schoolbesturen maakten we afspraken over kansenongelijkheid en leerachterstanden zodat leerlingen achterstanden kunnen inlopen. Het gaat ook om de sociaal-emotionele achterstanden die leerlingen opliepen door thuisonderwijs. Deze plannen maakten we vanuit het Nationaal Programma Onderwijs.

Resultaten

We bouwen een middelbare school in Vorden

De bouw van VO Vorden, het Kompaan College, brachten we een stap verder. Met het schoolbestuur maakten we afspraken over de bouw en het bouwheerschap. De afspraken legden we vast in een intentieovereenkomst. Met inbreng van de omgeving kwamen we tot een ruimtelijk kader.

We voeren het integraal huisvestingsplan uit, we zetten hiervoor de eerste stappen

Het integraal huisvestingsplan stelden we op in samenwerking met alle schoolbesturen en eind 2021 vast.
Ook verkenden we met een aantal scholen wat de mogelijkheden waren om de school te verduurzamen en het binnenklimaat te verbeteren. Aan basisschool De Kraanvogel in Kranenburg kenden we een investeringsbudget toe voor ventilatie. Met vijf andere scholen werkten we hier plannen voor uit.

We verbeteren samenwerking tussen onderwijs en jeugdhulp

In overleg met het sociaal team en de scholen verbeterden we de samenwerking tussen onderwijs en jeugdhulp. Onze consulenten hielden regelmatig spreekuur en waren direct bereikbaar voor scholen. We organiseerden afstemming over de zorgvragen van kinderen en jongeren waardoor meer directe contacten tussen de verschillende professionals ontstonden. Inmiddels zijn op 16 basisscholen combifunctionarissen actief die ondersteuning en onderwijs verzorgen. We verzorgden weerbaarheidstrainingen. We deden in de regio Zutphen mee aan twee pilots voor Passend Onderwijs. Kinderen uit Bronckhorst in het speciaal onderwijs krijgen zo op school integrale hulp aangeboden.

We stimuleren taalontwikkeling onder peuters en basisschoolleerlingen in Drempt

We ondersteunden de nieuw opgestarte vroeg- en voorschoolse opvang in Drempt. Na 2021 kan de peuteropvang zelfstandig verder. Hiermee borgden we het aanbod voor opvang en taalontwikkeling voor peuters in hun eigen omgeving. We ondersteunden de opstart van een taalschakelklas op basisschool de Klimtoren in Drempt. De taalschakelklas verhoogt de kansengelijkheid van kinderen, die anders met een (grotere) taalachterstand de basisschool verlaten.

We werken aan een duurzaam en toekomstbestendig sportlandschap

Inleiding

We zetten met vele betrokkenen in de sport stappen om de komende jaren activiteiten te blijven bieden aan onze inwoners. We werken vanuit de Sportagenda.

Resultaten

We onderzoeken waar en hoe we moeten investeren in de binnensport

We voerden gesprekken met de belanghebbenden over het verbeteren van de sportaccommodaties. Op basis van die gesprekken brachten we in beeld welke stappen we nemen. De stappen richten zich op investeringen in de buitensport en de verduurzaming van de binnensport.

De combinatiefunctionarissen verbinden verenigingen en scholen

Onze combinatiefunctionarissen hielpen het bewegingsonderwijs op 16 scholen uit te breiden en te verbeteren. Zo boden ze de scholen een menukaart met verschillende activiteiten waar de scholen uit konden kiezen. Ze ondersteunden verenigingen tijdens de coronamaatregelen en hielpen bij trainingen en begeleiding.

We realiseren een toekomstbestendige verenigingsstructuur

We sloten het Lokaal Beweeg- en sportakkoord met de sportverenigingen, sportondernemers en belangenorganisaties. Uit deze groep ontstond een stuurgroep die ervoor zorgt dat de partijen gezamenlijk de sport- en beweegambities in het akkoord realiseren.

We zorgen dat de geprivatiseerde sportverenigingen genoeg sportvelden hebben

De evaluatie buitensport is klaar. De verenigingen met een tekort aan velden kregen een financiële bijdrage om het tekort in te vullen.

We verlagen de huisvestingslasten voor de bibliotheek

Inleiding

We hebben nieuwe afspraken met de bibliotheek. We werken samen aan doelen en resultaten vanuit drie pijlers: cultuur, educatie en participatie. Bibliotheek West Achterhoek liet zien dat ze de dienstverlening aan kon passen binnen de mogelijkheden. Digitale mogelijkheden werden breder ingezet. De diensten van de bibliotheek bleven zo bereikbaar voor alle lezers, zoals met een ophaalservice bij de locaties en een bezorgservice aan huis.

Resultaten

De bibliotheek in Vorden zit op een nieuwe locatie

De bibliotheek in Vorden verhuisde naar het Kulturhus. Dit leidde tot enige weerstand bij inwoners in Vorden. Met de verschillende organisaties in het Kulturhus en betrokken inwoners startten we het overleg om de bibliotheek een beter passende plek in het Kulturhus te geven.

In Hengelo en Zelhem verkleinen we de ruimte

In Hengelo en Zelhem verkleinden we het aantal vierkante meters van de bibliotheek om de ruimte efficiënter te gebruiken. Er blijft ruimte om samen met andere maatschappelijke organisaties vorm te geven aan ontmoeting en gesprek. We betrekken de bibliotheek bij de ontwikkeling van de dorpskamers. Een dorpskamer is de plek voor ontmoeting en begeleiding dichtbij de inwoners.

We maken onze monumenten digitaal inzichtelijk met een digitale monumentenkaart

Inleiding

In 2021 rondden we de digitalisering van de gemeentelijke monumentenlijst af, met ongeveer 800 gemeentelijke- en rijksmonumenten. De objecten kunnen op de digitale kaart worden aangeklikt waarna de gebruiker een korte omschrijving krijgt van het type object, een foto, het adres, het bouwjaar en de plaatsingsdatum op de monumentenlijst.

Resultaten

We hebben betrouwbare erfgoedinformatie

We sloten aan bij de landelijke Erfgoedstandaard. Hierdoor hebben we op tijd betrouwbare erfgoedinformatie toegankelijk voor het digitale loket van de Omgevingswet.

We behouden en versterken de biodiversiteit

Inleiding

We helpen de soortenrijkdom van planten en dieren (biodiversiteit) in onze gemeente te behouden, herstellen en versterken. Vanuit het biodiversiteitsplan ‘Samen voor Biodiversiteit’ werken we samen met inwoners, ondernemers en agrariërs aan duurzaam beheer en nieuwe aanplant. Biodiversiteit heeft een plek in de ontwerp-omgevingsvisie.

Resultaten

We maken nieuwe afspraken over het bermbeheer

In 2021 voerden we een inventarisatie van de bermen uit. Hiermee bepalen we welke vorm van ecologisch beheer past in elke berm en welke kosten dat naar verwachting met zich meebrengt. We stemden de maaimethode zo goed mogelijk af op de situatie in elke berm: de breedte van de berm, de grondsoort, de hoeveelheid maaisel die vrijkomt, en de planten en dieren in de berm. Ook het verkeer en de verkeersveiligheid op en naast de weg speelt een belangrijke rol. Op basis daarvan stelden we contractdocumenten op ter voorbereiding op de aanbestedingsprocedure. We zijn nu klaar om voor 80% ecologisch bermbeheer uit te voeren.

We houden bij welke planten en dieren in de berm voorkomen

In de omgeving van Halle is de monitoringsgroep van zes vrijwilligers voor het tweede jaar actief. De vrijwilligers liepen meerdere keren per jaar langs steeds drie dezelfde wegen. Ze vulden daarbij een standaardlijst in met de soorten die ze aantroffen. Ze worden steeds beter in het herkennen en tellen van verschillende vlindersoorten, hommels, wilde bijen, honingbijen en zweefvliegen.
Bij de monitoring nemen we de vlinder ‘Oranjetipje’ als gidssoort, die in schrale bermen voorkomt. Op de lange termijn zou het aantal vlinders moeten toenemen als gevolg van een betere inrichting en beheer in het landelijk gebied. Deze vlindersoort is vijf keer gezien door de monitoringsgroep in Halle. In 2020 was dat 32 keer. Dat betekent niet persé dat de biodiversiteit in Bronckhorst is afgenomen. Weersomstandigheden en regulier onderhoud speelden hier een rol. We meten bovendien (nog maar) op drie plekken, daardoor vertekent het beeld. We houden wel aandacht voor deze ontwikkeling en nemen de uitkomst mee voor volgende metingen.
Het was door het weer en de werkzaamheden een moeilijk jaar voor de monitoringsgroep. De coronamaatregelen beperkten de mogelijkheden voor begeleiding van de groep. Gelukkig is de groep nog steeds enthousiast. Mede door de coronamaatregelen lukte het niet de monitoring uit te breiden met meer groepen. 

Inwoners weten waarom we bermen anders beheren en begrijpen het belang van biodiversiteit

Via Op Morgen lieten we zien wat we doen voor biodiversiteit, en wat inwoners doen om dit te versterken. Op het platform is ruimte voor de uitwisseling van kennis en ervaring. We werkten samen met onze inwoners in de diverse projecten en via de groene werkgroepen. 

We ondersteunen initiatieven die gericht zijn op het versterken van de biodiversiteit

Het biodiversiteitbudget gebruikten we voor: 

• 270 geboortebomen voor de kleinste inwoners van onze gemeente. Hun ouders konden kiezen uit verschillende kleine bomen en struiken die bijdragen aan de biodiversiteit met bloemen en vruchten. De rode meidoorn, een mooie bloeier die voedsel biedt aan bijen werd het vaakst gekozen.
• Zaaigoed voor akkerranden, veldbloemen, patrijzen, vlinders en bijen. Hiervan maakten verschillende groene werkgroepen, en wildbeheereenheden gebruik gemaakt.
• Bijdrage aan werkgroepen die meededen aan de landelijke natuurwerkdag op 6 november 2021.
• Bijdrage aan het project 'Sociaal Groen' van Present Bronckhorst. Tuinen werden opgeknapt en bijgehouden door buurtgenoten van mensen die dat zelf niet lukt. Daarbij leverde een groene inrichting en passende plantkeuze een bijdrage aan de biodiversiteit.
• De aanplant van onder andere singels, hagen en fruitbomen via de landschapsregeling en 'Dorp en Rand'-projecten die zo ook een bijdrage leverden aan het versterken van de biodiversiteit.  

We cofinancieren landschapsinitiatieven

Inleiding

We behouden, versterken en herstellen ons landschap samen met inwoners, ondernemers en andere partners. Daarmee leveren we ook een bijdrage aan een grotere diversiteit aan planten en dieren, de biodiversiteit. We voeren projecten uit en ondersteunden initiatieven die bijdragen aan het landschap. Daarmee zorgen we samen voor een aantrekkelijke en gezonde leefomgeving, een ‘beleefbaar’ landschappelijk erfgoed en een grotere biodiversiteit. In Bronckhorst werken heel betrokken en enthousiaste inwoners. Soms alleen, maar meestal verenigd in werkgroepen, bijvoorbeeld onder de vlag van ‘Dorp en Rand’ of ‘Levend Landschap’. ‘Levend Landschap Vierakker’, ‘Het Steenderens Landschap’ en de ‘werkgroep Buitengebied Halle’ zijn hier succesvolle voorbeelden van.

Resultaten

We werken met een meerjarig uitvoeringsprogramma voor landschap en biodiversiteit

Het meerjarig uitvoeringsprogramma bestaat uit drie delen:

• projecten en initiatieven uit het landschapsontwikkelingsplan
• het biodiversiteitsplan
• de gebiedsagenda’s van de groene werkgroepen

Grondeigenaren en werkgroepen konden subsidie of cofinanciering krijgen voor initiatieven die bijdragen aan de biodiversiteit en het landschap.
De subsidieaanvraag uit de regeling Landschap en Biodiversiteit van de provincie Gelderland werd goedgekeurd. De subsidie uit deze regeling is beschikbaar tot en met medio 2024. Bij de uitvoering van deze regeling werkten we nauw samen met de lokale agrarische natuurvereniging. Rond de dertig grondeigenaren maakten gebruik van de regeling. Zij kregen hier begeleiding bij. Op hun gronden zijn bijvoorbeeld poelen, hagen, singels, bomen, en fruitbomen aangeplant en akkerranden of bloemrijke graslanden ingezaaid.

We geven het Nationaal Landschap de Graafschap extra aandacht

Bij de subsidieregeling zijn extra projecten en activiteiten opgenomen, specifiek voor het Nationaal Landschap de Graafschap. Vijf van de dertig grondeigenaren die mee hebben gedaan aan de regeling hebben grond in het Nationaal Landschap.
Vierakker ligt in het Nationaal Landschap. Daar werd een mooi resultaat geboekt. Samen met 'Levend Landschap Vierakker' hebben we 127 bomen geplant in de bermen: 80 laanbomen van verschillende soorten en 47 knotwilgen. Hier leerden we wat de mogelijkheden en praktische zaken zijn van het verruigen en inplanten van bermen met bomen en struiken. 'Levend Landschap Vierakker' had bovendien samen met dorpsgenoten een project opgezet, waardoor in januari 2022 op 37 (van de 125!) adressen 115 bomen, 1.000 struiken en 100 fruitbomen zijn geplant. 

We steunen initiatieven van inwoners en ondernemers zonder subsidieregelingen

Zowel in de kernen als daarbuiten ondersteunden we projecten en initiatieven die bijdragen aan het landschap en die biodiversiteit. We maakten ook andere initiatieven mogelijk die niet onder de bestaande regelingen vallen. Het beplantingsproject in Vierakker is daar een voorbeeld van. In andere gebieden hebben (onder andere) 'Het Steenderens Landschap' en de 'Werkgroep Buitengebied Halle', vlinder- en bijenhagen, hagen, singels en hoogstamfruitbomen aangeplant en onderhoud aan landschapselementen uitgevoerd.
In Vorden was een Moestuin-project waar inwoners via een praktijkcursus zelf groenten teelden. Daarbij gebruikten ze natuurvriendelijke technieken, zelfgemaakte compost en organische mest, en een bloemenmengsel om nuttige insecten aan te trekken. Er was ook aandacht voor het houdbaar maken van de oogst om voedselverspilling te voorkomen. De deelnemers betaalden een eigen bijdrage, wij stelden grond ter beschikking en betaalden een gedeelte van de projectkosten.
We leverden een bijdrage aan het Zonnebloemlint. Agrariërs zaaiden gezamenlijk bijna 12 kilometer akkerranden in met zonnebloemen, granen en akkerkruiden, passend in de bedrijfsvoering van de boer. Een prachtig gezicht en het leverde voedsel voor insecten en vogels!
We ondersteunden werkgroepen die meededen aan de landelijke natuurwerkdag in november. Daarnaast boden we op verschillende manieren advies bij projecten ter versterking van landschap en biodiversiteit.

We vormen bloemenweides om

We willen dat onze gazons een grotere bijdrage leveren aan de biodiversiteit. Zo vergroten we de waarde voor planten en dieren door ander beheer. We bereidden dit beheer in 2021 voor. We maaien deze locaties niet meer als sier- of speelgazon, zodat kruiden- en bloemrijk grasland zich kan ontwikkelen. We voeren hooilandbeheer en zaaien bloemenmengsels. Ook maakten we afspraken over de monitoring van de ontwikkeling op die locaties: we kijken naar de plantensoorten die opkomen, of het beheer goed wordt uitgevoerd en wat de reacties zijn van de buurt.

We werken aan een omgevingsvisie die voldoet aan de Omgevingswet

Inleiding

We bereiden ons voor op de Omgevingswet. We zetten afgelopen jaar belangrijke stappen: we stelden de ontwerp-omgevingsvisie op. Het is gelukt om daarvoor een breed participatietraject te organiseren. Ook werken we aan bouwstenen voor het omgevingsplan en omgevingsprogramma's en oefenden we met het digitale systeem.

Resultaten

We maken een ontwerp-omgevingsvisie

We stelden de ontwerp-omgevingsvisie op, Bronckhorst 2035 ‘2x zo mooi’. De raadswerkgroep Omgevingswet begeleidde het traject. De werkgroep nam zelf het initiatief voor een bijeenkomst rondom ontwikkelingen in het landelijk gebied.

Ondanks corona lukte het om een breed participatietraject te organiseren. We interviewden inwoners, organiseerden werkateliers, stonden op de markt, hielden een enquête onder inwoners en ondernemers, organiseerden een fotowedstrijd en hielden groepsgesprekken tijdens de inspraakperiode, met onze partners en het kinderparlement.

We wisselen in de organisatie kennis en ervaring uit

We organiseerden het hele jaar door goedbezochte webinars over alle aspecten van de Omgevingswet. Medewerkers wisselden in het omgevingslab en in podcasts ervaringen uit. De planning van het opleidingsplan pasten we aan op de nieuwe invoeringsdatum van de Omgevingswet.

We werken de eerste bouwstenen van het omgevingsplan uit

We deden waardevolle inzichten op voor het opstellen van het omgevingsplan, maar behaalden nog niet het inhoudelijk resultaat dat we beoogden. We werkten aan drie bouwstenen, namelijk inrit, monumenten en werklocaties. Samen met partners en de raadswerkgroep leerden we hoe ingewikkeld de ambitie is om te komen tot minder en overzichtelijke regels.
Verder werkten we in het omgevingslab aan beleidsregels voor vrijkomende agrarische bebouwing.

We werken een eerste omgevingsprogramma uit voor bedrijventerreinen

We werkten het Omgevingsprogramma Werklocaties uit. We organiseerden daarvoor de participatie met boeren en andere ondernemers en vertegenwoordigers van natuur en landschap. Ook voor wonen, energie en klimaat werkten we aan een programmatische aanpak. We wisselden ervaringen uit met andere gemeenten en het ministerie van BZK over het werken met omgevingsprogramma’s.

We zorgen dat iedereen initiatieven kan blijven indienen

Om ervoor te zorgen dat iedereen initiatieven kan blijven indienen als de Omgevingswet in gaat, richtten we het digitale systeem in voor het verwerken van initiatieven. Daarmee oefenden we. We onderzochten de invoering van een ‘omgevingstafel’, een middel om initiatieven samen met onze partners integraal en als één overheid te benaderen.

Indicatoren

Lokale indicatoren

Landelijk vastgestelde indicatoren

Gegevens overgenomen van www.waarstaatjegemeente.nl stand d.d. 14-02-2022

Gegevens overgenomen van www.waarstaatjegemeente.nl stand d.d. 14-02-2022

Risico's